Czy osoba niepełnosprawna, pracująca 7 godzin dziennie, ma obowiązek odpracować usprawiedliwione wyjścia do lekarza lub na badania? Nie ma możliwości załatwić tego poza godzinami pracy.

Pracodawca może zwolnić pracownika z pracy w celu załatwienia przez niego spraw osobistych (np. na badania). Czas takiej nieobecności nie jest w takim przypadku czasem pracy pracownika nie pozostaje on bowiem w dyspozycji pracodawcy. Pracodawca nie będzie mógł jednak, co do zasady, zobowiązać pracownika do odpracowania udzielonego mu czasu wolnego.

Uzasadnienie

Zgodnie z art. 15 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych - dalej u.r.z.n., czas pracy osoby niepełnosprawnej nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo. Czas pracy osoby niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo. Tym samym zgodnie z przytoczonym powyżej zapisem pracę w wymiarze 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo, będą świadczyć jedynie ci pracownicy niepełnosprawni zaliczeni do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności. Ponadto osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniona w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych.

W przypadku osoby niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności, praca ponad dobową 7-godzinną oraz tygodniową 35-godzinną normę czasu pracy stanowi pracę w godzinach nadliczbowych, która jak wynika z art. 15 ust. 3 u.r.z.n., jest niedopuszczalna.

Z powyższego wynika, iż w przypadku zwolnienia pracownika niepełnosprawnego, którego obowiązuje 7 godzinna dobowa norma czasu pracy, z części dnia pracy, na jego wniosek, pracodawca nie ma prawnej możliwości polecenia pracownikowi odpracowania tego czasu w innym dniu pracy, w taki sposób, że pracownik miałby w taki inny dzień, czy inne dni, świadczyć pracę w wyższym dobowym wymiarze czasu pracy. Takie polecenie oznaczałoby bezprawne zobowiązanie do świadczenia pracy w godzinach nadliczbowych.

"Odrobienie" przez pracownika zwolnienia z części dnia pracy jest możliwe pod warunkiem zachowania dobowej oraz średniotygodniowej normy czasu pracy oraz zasady przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy. Oznacza to zatem, iż w przypadku pracownika zatrudnionego w podstawowym systemie czasu pracy w pełnym wymiarze godzin (w tym również pracownika niepełnosprawnego), polecenie "odpracowania" zwolnienia z części dnia pracy możliwe jest tylko w dniu wolnym od pracy, pod warunkiem, iż polecenie takie nie naruszy zasady przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy. Wyraźny nakaz pracodawcy odpracowania udzielonego pracownikowi czasu wolnego w innych niż wyżej wymienione przypadkach, może bowiem stanowić, jak wyżej wskazano, bezprawne polecenie pracy w godzinach nadliczbowych.

W razie nieodpracowania przez pracownika udzielonego mu czasu wolnego pracodawca może taką nieobecność w pracy uznać jako usprawiedliwiona, ale niepłatną. W takiej sytuacji pracownik otrzyma wynagrodzenie za pracę obniżone o liczbę godzin nieobecności w pracy, których nie odpracował.